Saan Nagsimula ang Tanong na Ito?
Maraming Pilipino ang nagtataka kung ang mga condominium ay awtomatikong gigibain pagkatapos ng 50 taon. Ang paniniwalang ito ay nagmula sa maling interpretasyon ng Corporation Code of the Philippines (Batas Pambansa Blg. 68) at iba pang regulasyon tungkol sa buhay ng isang condominium corporation.
Hindi Totoo: Ang 50 Taon ay Buhay ng Corporation, Hindi ng Gusali
Sa ilalim ng Section 11 ng Batas Pambansa Blg. 68, ang isang corporation ay may maximum na buhay na 50 taon, pero maaaring palawigin ito bago ang expiration. Sa kaso ng condominium, ang condominium corporation ang may 50-taong limitasyon, hindi ang mismong gusali.
Sa katunayan, ang Republic Act No. 11232 o Revised Corporation Code of the Philippines, na naisabatas noong 2019, ay nagtanggal na ng 50-year limit para sa corporations, kaya maaaring magpatuloy ang condominium corporation hangga’t gusto ng unit owners.
Legal Reference:
- Batas Pambansa Blg. 68 (Corporation Code of the Philippines)
- Republic Act No. 4726 (Condominium Act of the Philippines)
- Republic Act No. 11232 (Revised Corporation Code of the Philippines)
Paano Nasusuri kung Ligtas Pang Tirhan ang Condominium?
Ang mga gusali, kabilang ang condominium, ay regular na sumasailalim sa structural assessment upang matukoy kung ligtas pa itong tirhan. Ang mga pagsusuring ito ay isinasagawa ng mga engineer at eksperto sa konstruksyon upang masigurong sumusunod ang gusali sa Building Code ng Pilipinas.
Mga Mahahalagang Batas na Nagbibigay-Gabay sa Structural Assessment:
- National Building Code of the Philippines (Presidential Decree No. 1096)
- Structural Code of the Philippines (NSCP 2015)
- Fire Code of the Philippines (RA 9514)
Ang mga condominium ay maaaring tumagal ng higit sa 50 taon kung ito ay well-maintained at matibay ang pagkakagawa.
Ano ang Nangyayari Kung Hindi na Ligtas ang Condominium?
Kapag napag-alaman na ang gusali ay delikado na para sa mga residente, may dalawang pangunahing opsyon ang mga unit owners:
- Ipa-renovate o Ipagawa ng Bago – Kung gusto ng karamihan ng unit owners na panatilihin ang condominium, maaari silang magpatupad ng major renovations o rebuilding gamit ang pondong kanilang mapagkakasunduan.
- Ibenta ang Lupa at Ibahagi ang Kita – Kung hindi na praktikal ang pagsasaayos ng gusali, maaaring ibenta ang lupa kung saan ito nakatayo. Ang kita mula sa pagbebenta ay hahatiin sa mga unit owners batay sa laki ng kanilang pag-aari, kabilang ang proportionate share sa common areas.
Ayon sa Condominium Act of the Philippines (RA 4726), ang mga unit owners ang may final na desisyon sa kinabukasan ng kanilang property. Kailangang may sapat na botohan bago maisakatuparan ang pagbebenta o redevelopment ng gusali.
Dagdag na Kaalaman para sa mga Condominium Owners
- May Expiration ba ang Condo Ownership?
Hindi nawawala ang pagmamay-ari ng isang condominium unit kahit lumampas na ito ng 50 taon, maliban kung ipinasya ng may-ari na ibenta ito. - Ano ang Dapat Gawin ng mga Condo Owners para sa Long-Term Security?
- Regular na maintenance ng gusali
- Pakikilahok sa condominium board meetings
- Pag-alam ng mga legal rights bilang condominium owner
- May Ipinagbabawal Bang Maximum Age para sa Isang Condominium?
Wala sa batas ang nagsasabi na ang condominium ay kailangang i-demolish kapag umabot ito ng 50 taon. Ang demolition ay nakasalalay sa structural integrity at collective decision ng unit owners.
Ang paniniwalang ginigiba ang condominium pagkatapos ng 50 taon ay isang maling akala. Ang 50 taon ay tumutukoy sa buhay ng condominium corporation at hindi sa mismong gusali. Sa pamamagitan ng regular na assessment at responsableng maintenance, maaaring tumagal ang isang condominium nang lampas sa 50 taon. Kung sakaling hindi na ligtas ang gusali, ang unit owners ang magpapasya kung ito’y ipa-renovate o ibenta ang lupa.
Kung ikaw ay isang condo owner o nagpaplanong bumili ng condominium, mahalagang maunawaan ang mga batas na may kaugnayan sa iyong ari-arian upang makagawa ng matalinong desisyon.